Beyin ve damar içi doku hücresi üretildi

Dr. Necati Fındıklıİstanbul Memorial Hastanesi Tüp Bebek Bölümü Araştırma ve Geliştirme Laboratuvarı'ndaki deneylerde tüp bebek için üretilen emriyon fazlaları kullanıldı. Embriyondan ayrıştırılan kök hücreler, özel kimyasal maddeler ve besiyerleri kullanılarak başka hücrelere dönüşmeden, yaşamlarını yine beyin ve damar içi dokusu olarak sürdürmeleri sağlandı. Hücrelerin yeni niteliği mikroskop görüntüleri ve moleküler testlerle kanıtlandı.Deney için kaç embriyon kullandınız?7 farklı embriyondan alınan kök hücreler kullanıldı. Anne rahminde farklı organ ve dokulara dönüşme yeteneği olan embriyonik hücreler, laboratuvar ortamında sinir ve damar dokusuna dönüştürüldü. Araştırmacılar bunları hasar gören organlara nakledip ölen hücreler yerine görev almalarını sağlamaya çalışıyor.Peki sevinmek için erken mi?Hayır erken değil. Bu alan hızla gelişiyor, bence sonuçlar heyecan verici. Ancak tüm bunlar belli bir hastalığa çare bulunduğu anlamına gelmez. Yetişkinlerden, özellikle kemik iliğinden veya kordon kanından elde edilen kök hücreler bazı hastalıkların tedavisinde zaten kullanılıyor. Fakat unutmamalıyız ki embriyonik kök hücreler hakkındaki 'tedavide kullanımları ne kadar güvenli?' sorusu bu hücreler için de mevcut. Halen birçok bilinmeyen var. Bu nedenle embriyonik kök hücreyle birlikte yetişkin kök hücreleriyle de çalışmalara başladık. Bunu bir kök hücre yarışı olarak görebilir. Biz bilimadamlarının en büyük amacı hastalarımıza bir an önce çare bulmak. Nörolojik ve kan hastalıkları başta olmak üzere kalp, Alzheimer, Parkinson, felç gibi hastalıkların tedavisinde ilerleme kaydedilmesi bekleniyor.Kök hücrelerini nasıl yaşatıyorsunuz?Kök hücreler, laboratuvar ortamında tek başlarına kaldıklarında büyümüyorlar. Destek hücreleri olarak önce farelerden alınan fetal hücreler kullanıldı. Ancak hücrelerin insanda tedavi amaçlı kullanılabilmesi için tamamen insan kaynaklı başka destek ortamları aranıyor. Bunun için biz hastanede sünnet derisi atık materyalini denedik ve başarılı olduk. Sünnet derisi, farelerin fetal hücreleri gibi embriyonik kök hücre gelişimini destekliyor. Bir diğer kaynak ise tüp bebek tedavilerinde kullanılan endometriyal (rahim içi dokusu) kokültür hücreleri.Kök hücreleriniz ne kadar zamandır yaşıyor? Embriyonik kök hücreler, özel kimyasal maddeler sayesinde haftalarca hatta aylarca laboratuvar ortamında yapıları değişmeden saklanabiliyor. Embriyonik kök hücreleri anne rahmine transfer edilmez, laboratuvar ortamında kimyasal korunmaya alınmadan tutulursa 3-4 günde başka başka hücrelere dönüşüyor. Biz cell line (suş) adını verdiğimiz hücre dizisi elde ettik. Bunlar uzun süre laboratuvar ortamında büyütülen, yapılarını korudukları testlerle saptanan, istenildiğinde farklı yapı kazanan hücreler. Şubat ayından bu yana yaşayan kök hücrelerimiz var.Bu hücreler araştırma amaçlı kullanımları açısından da değerliler...Evet. Tedavi amaçlı kullanım potansiyelleri yanında araştırma amaçlı olarak da son derece değerliler. Elde edilmeleri ve laboratuvar ortamında yaşatılmaları için yüksek maliyet gerekiyor. Bu nedenle çalışmaların kamu veya özel sektör tarafından destek görmesi bu konuda ilerleme kaydedebilmek için çok önemli. Hazırlayan: Mesude ERŞAN/ Kelebek