Acil durumlarda doğum kontrol yöntemleri

Prof. Dr. Engin OralErtesi gün hapı konseptine uyan iki ayrı markanın ürünü var piyasada. Bunların etken maddeleri ve birbirinden farkı nedir?Biri 'ertesi sabah hapı' diye bilineni ve sadece progesteron hormonu içeriyor. Diğeri ise 'ertesi gün hapı'. Bun da östrojen ve progesteron hormonları bulunuyor. Ertesi sabah hapı daha yeni. Dünyada yaklaşık 5 yıldır kullanılıyor. Diğeri yani eski yöntem ise yaklaşık 20 yıldır uygulamada. Ertesi sabah hapı daha etkin, ortalama yüzde 85 oranında istenmeyen hamileliği önlerken diğeri, ortalama yüzde 75 oranında engelliyor. Ertesi sabah hapının olası yan etkileri (bulantı-kusma vb.) diğerine göre daha az sıklıkta görülüyor.Bu haplar gebeliği nasıl önlüyorlar? Hapların etki mekanizması doğum kontrol haplarına benziyor. Diğer bir deyişle kadınlarda yumurtlamayı geçici olarak engelliyorlar ya da oluşan embriyonunun rahime yerleşmesine engel oluyorlar.Bunları gebelikten korunma yöntemi olarak görmek doğru mu?Acil durumlar için evet ama sadece bu haplara güvenmek doğru değil. Ayda sadece bir kez kullanılabiliyorlar. Sürekli bir doğum kontrol yöntemi olarak düşünmek yanlış.Etkili olabilmeleri için riskli davranıştan ne kadar zaman sonra kullanılmalılar?İdeal olanı, korunmasız ilişkiden sonraki ilk 12 - 72 saat içerisinde kullanılmaları. İlk 24 saat içinde alındıklarında istenmeyen hamileliği yaklaşık yüzde 90 oranında önleyebiliyorlar. İlk 72 saat içinde alındıklarında bu oran yüzde 60'lara düşüyor.Sadece gebelikten mi koruyorlar? Cinsel yolla bulaşan hastalıklar üzerinde herhangi bir etkileri var mı? Hayır, cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı herhangi bir koruyucu etkileri yok.İlaç alındıktan sonra düzenli adet görmeye ne zaman başlanıyor?İlaç alındıktan sonra 4 - 10 gün içinde bir kanama oluyor ve daha sonraki adetle birlikte düzenli adet görmeye başlanıyor.En sık hangi aralıklarla alınabilirler?Sadece ayda bir kez kullanılmalılar.Etkinlik oranları nedir?Diyelim ki korunmasız cinsel ilişki sonrası bir çiftin gebe kalma olasılığı yüzde 8 civarında iken, östrojen ve progestreon içeren hapların kullanımı ile bu oran yüzde 2'ye, sadece progesteron içeren hapların kullanımıyla yüzde 1'e düşüyor.Tek başlarına gebelikten korunmak için yetiyorlar mı?Evet, yeterli oluyorlar.Gebelikten ve tabii cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak için en efektif yöntemler hangileri?Gebelikten korunmak için en etkin yöntem oral kontraseptifler (doğum kontrol hapları) ve deri altına uygulanan implantlardır. Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı korunmak içinse halen en etkili yöntem prezervatif (kondom)Hazırlayan:Mesude ERŞAN/ KELEBEK