Donmaya karşı ilkyardım uygulamasına dikkat!

Acil Tıp Derneği Genel Başkanı Uz. Dr. Ülkümen Rodoplu, donma ve ilkyardım konusunun önemini vurgulayarak, bu konuda yapılması gerekenleri belirtiyor... Donma ya da donmaya yakın ısılarda vücut ısısının düşmesine hipotermi adı veriliyor. Yalnızca ayaklar, eller, kulaklar veya burun ucu gibi uç kısımların soğuğun etkisiyle yaralanmasına ise donuk deniyor. Vücut ısı kaybını metabolizmanın çalışmasını hızlandırarak titreme) dengelemeye çalışıyor. Soğuk ortamdan uzaklaşarak, rüzgardan korunacak yer aramak da ısı kaybını azaltmanın bir yolunu oluşturuyor. Giysi katları arasındaki kuru ve durgun hava, iyi bir ısı izolasyonu sağlıyor. Şapka ya da atkı ile başı örtmek de ısının korunmasına yardımcı oluyor, çünkü ısı kaybı ilk olarak burada meydana geliyor. Hipotermi için ısının donma noktasında olmasına gerek bulunmuyor. Vücut ısısının birkaç derece düşmesi telafi edilebiliyor ancak yaşamsal organlarda ısı 35ْC derecenin altına inerse hipotermi oluşmaya başlıyor. Hipoterminin başlangıcında titreme görülüyor. Kas hareketleri giderek yavaşlıyor ve ısı düştükçe duruyor. Kişide uykuya eğilim görülüyor. Nabız yavaşlayıp zayıflıyor, solunum yavaşlıyor. Dolaşım ve solunum durabiliyor. Bu durumda öncelikle yapılması gerekenler şöyle sıralanıyor: Hastanın 20ْ derece civarında oda ısısına alınması gerekiyor. Islak giysilerini çıkarıp ve kuru, sıcak battaniyelerle örtülmesine özen gösterilmesi gerekiyor. Açık havadaysa, gerekirse hava akımını kesmek için çevresine naylon benzeri rüzgarlık gerilmesi öneriilyor. 112'yi arayarak hastanın en kısa sürede Acil Servis'e ulaştırılması hayati önem taşıyor. Soğuk nedeniyle sadece donma değil, vücudun açıkta kalan yerlerinde yaralanmalar da görülebiliyor. Lokal yaralanmaların şiddetini etkileyen faktörler ise şöyle sıralanıyor: Maruz kalınan ısı,Rüzgarın hızı,Sıkı giysi, ayakkabı ve dolaşımı kısıtlayan başka nedenler,Yorgunluk,Kötü beslenme,Alkol ve uyuşturucu kullanımı,Hipotermi; hipotermide kan iç organlara çekileceği için vücudun uç kısımlarında soğuk yaralanması riski artıyor. Bu durumda da uygulanacak ilkyardımda dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıdaki gibi sıralanıyor:Hasta soğuk ve ıslak ortamdan uzaklaştırılıyor. Sıcak ellerinizle ya da nefesinizle etkilenen bölgeyi ısıtmaya çalışmanız gerekiyor. 112'yi arayarak hastayı en kısa sürede Acil Servis'e ulaştırmanızda fayda görülüyor. En ciddi lokal soğuk yaralanması olan donukta ise, dokular gerçekten donuyor ve hücreler ölüyor. Kangren gelişirse ölü dokuların cerrahi olarak uzaklaştırılması gerekiyor. Daha az zarar oluşsa da yaralı bölümde kalıcı değişiklikler meydana geliyor. Kişide kızarma, ağrı, sertlik, donma hissi bulunuyorsa derhal ilkyardım uygulanması gerekiyor. Bunun için öncelikle yüzük, saat, bilezik gibi takılar çıkarılıyor. Donmuş organın aleve, ateşe tutulmamasına ve aşırı sıcak suya sokulmamasına dikkat edilmesi gerekiyor. Donmuş kısımların yeniden ısıtılması için araba egzosu veya doğrudan doğruya ateş kullanılması, hassas dokularda daha fazla hasara yol açacağından kesinlikle önerilmiyor. Hasta soğuk ve ıslak ortamdan uzaklaştırılıp kuru ve yün bir bezle donan organı sarılıyor. Şişmeye karşı, bu organı yukarıda tutmak gerekiyor. Ayaklarında donma varsa, asla yürütülmesi gerekiyor. Hasta, sedye ya da sırt tahtası ile taşınabiliyor. Sıcak ellerinizle ya da nefesinizle etkilenen bölgeyi ısıtmaya çalışmalısınız ve 112'yi arayarak hastayı en kısa sürede Acil Servis'e ulaştırmalısınız.