En etkili doğum kontrolü ne?
.
Gebelikten korunmak için herhangi bir yöntem kullanmadan cinsel ilişkide bulunan kadınların % 80-90'ı bir yıl içinde gebe kalır. Bu sebeple eğer bebek istenmiyorsa gebelikten korunma yöntemleri kullanılmalıdır. Bu yöntemler arasında etkili olanlarından biri de rahim içi araçlar (spiraller) dır.
Çeşitli tipleri vardır. En yaygın olanları bakırlı ve progesteron hormonu içerenlerdir. Ülkemizde bakırlı olanlar çok kolay temin edilebilmektedir. Sağlık Bakanlığı’nın yaygın kurumlarında ücretsiz olarak da temin edilerek uygulanmaktadır.Rahim içine uygulanır, rahim kanallarının hareketini etkileyerek yumurtanın rahim içine naklini önler, spermlerin yumurtanın yanına gitmesini engeller.
Döllenme olsa bile rahim içinin özelliklerini bozarak döllenmiş yumurtanın yerleşmesini engeller. Progesteron hormonu içeren rahim içi sistemler, ek olarak rahim ağzı kanalının salgıladığı, tıkaç görevi de gören sıvının koyulaşmasını ve kalınlaşmasını sağlayarak da spermlerin rahim içine geçmesini engellerler.Bakırlı spiraller tipine göre 5 ila 10 yıl rahim içinde kalabilirler. Rahim içi sistemler 3 yıl süre ile koruma yapar ve kanamaların azalmasını sağlarlar. Çıkarıldığında doğurganlık geri döner.
Uygulama, gebelik olmadığından emin olunan her dönemde yapılabilir. Adet kanaması sırasında ya da bitimine yakın uygulanırsa hem gebelik olasılığı hem de rahim içi araca bağlı kanama ve ağrı azaltılmış olur.Doğum sonrasında, ilk 10 dakika içinde, ilk hafta içinde veya doğumdan 6, sezaryenden 8 hafta sonra rahatça uygulanabilir.Düşük sonrası eğer iltihabi bir durum yoksa hemen uygulanır.
Kimler için uygundur?
Yaş ve doğum sayısı sınırı yoktur, menopoz öncesi adet düzensizlikleri dahil her dönemde kullanılabilir.Genital yol, yani cinsel organ enfeksiyonu veya bel soğukluğu, sifiliz ve bunlar gibi cinsel yolla bulaşan hastalık riski düşük olan hanımlarGünlük, aylık, üç aylık kullanımı gerektirmeyen bir yöntem kullanmak isteyen hanımlarUzun süreli ve etkili bir aile planlaması yöntemi kullanmak isteyenlerEmziren hanımlar
Daha önce rahim içi araç kullanmış ve başarılı olmuş hanımlarBir ya da daha fazla çocuğu olanlarHormonal yöntem istemeyen veya 35 yaşın üzerinde sigara içen kadınlarAdet kanamaları çok fazla olan kadınlarda gerekli incelemeler sonucunda hekimleri uygun görürse rahim içi sistemler tercih edilebilir, çünkü korunmanın yanında kanama miktarlarını da azaltırlar.
Kimler için uygun değildir?
Gebe ya da gebelik şüphesi olanlarHalen ya da yakın geçmişte iç cinsel organlarında iltihap geçirenlerHalen cinsel yolla bulaşan enfeksiyonu olanlarNedeni belirlenmemiş düzensiz veya anormal kanaması olanlarVajende iltihabı olanlarİleri derecede kansızlık hastalığı olanlarAğrılı adet görenlerDış gebelik geçirmişlerRahimde uru olanlar veya rahim içinde perde vs. gibi yapısal bozukluğu olanlar
Rahim ağzı ileri derecede dar olanlarKalp romatizması olanlarLösemisi olanlarŞeker hastalığı olanlarAIDS veya savunma sisteminde başka bozuklukları olanlarSteroid tedavisi olanlarAncak başka seçenekleri yoksa rahim içi araç kullanmalıdırlar.Prof. Dr. Hakan ŞatıroğluKadın Hastalıkları ve Doğum UzmanıKaynak: Hürriyet