Barbaros Tapan
Müge AKGÜN
Savaş ÖZBEY
Kordon kanı neden saklanır, ne işe yarar?
Gebelik süresince bebek ile anne arasındaki bağlantının kurulmasını sağlayan kordonda bulunan kordon kanı, doğum sonrasında atılmaktadır. Ancak son yıllarda gündemde olan kordon kanı saklama işlemi neden ve nasıl yapılıyor merak edilen konular arasında. Zengin bir kök hücre kaynağı olan kordon kanı nedir, neden saklanır, ne işe yarar haberimizde…
Gebelikte bebeğin beslenmesini, oksijen almasını sağlayan kordon bağında bulunan kan, normal şartlarda atılırken, anne ve babanın isteği üzerine saklanabiliyor. Doku ve organları oluşturacak olan kök hücre kaynağı olan kordon kanı ne işe yarar, nasıl saklanır merak edenler için, kordon kanı hakkında merak edilen bilgileri paylaşıyoruz.
Kordon kanı ile ilgili detaylı bilgileri Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op.Dr. Meriç Çağrı Ağır anlattı.
Doğum sonrasını takiben yerçekiminin etkisi ile kan akımı devam eder, doğumdan sonra kordon kanın bir-iki dakikanın içinde alınması gerekmektedir. Kan, kordon kanı bankası tarafından özel torbalara alınır.
Belirli bir miktarın altında alınan kanlar, sterilitesi bozulan kanlar kullanıma uygun olmazken uygun olan kanlar gerekli testler çalışıldıktan sonra kordon kanı bankası tarafından saklanacaktır.
Toplanan kordon kanının minimal pıhtılaşmış olup maksimum yoğunlukta olması gerekmektedir. Kordon kanı alımı doğum ve yeni doğan bakımı etkilememeli veya kordonu klamplemeye engel teşkil etmemelidir.
Kemik iliğine alternatif olan kordon kanı, günümüzde bağışıklı sistemi yanıtını arttıran veya azaltan madde olan immunmidulatör olarak kullanıldığı gibi, immün yetersizliklerin tedavisinde, kalp, kemik, kıkırdak, kas ve nörolojik hastalıkların tedavisinde de kullanılmaktadır. Ayrıca kordon kanı günümüzde 80’den fazla hastalığın tedavisinde de kullanılmaktadır.
Bunun yanı sıra serebral palsi, otizm, çocuklardaki işitme kaybı, Tip-I diyabet ayrıca Parkinson gibi sinir sistemi harabiyeti, MS (multiple skleroz), romatoit artirit, osteogenesis imperfekta gibi oto-immün hastalıkların tedavisinde kullanılabileceği düşünülmüş ve bunu araştırmak için yurt içi ve yurt dışında FDA ve EMA onaylı birçok klinik araştırma yapılmaktadır.
KORDON KANI NERELERDE KULLANILIR?
Kordon kanı kullanım amacına göre otolog ve allojenik olarak ayrılmaktadır. Otolog olarak kullanılan kanın kullanım amacı: İlerleyen yıllarda bebeğinizde herhangi bir hastalık olması durumda kullanılabilmesi için saklaması olarak tanımlayabiliriz.
Allojenik olarak kullanılan bankalarda ise kök hücre nakli gereken hastalar için, sağlık kurumları tarafından kurulmuş ve kan veren kişiden herhangi bir ücret alınmaksızın yapılan işlemleri kapsamaktadır.
Kordon kanı ile organ nakillerinde vücudun yeni organı reddetmemesi için kullanımı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Sağlık Bakanlığı'na bağlı büro olan FDA dâhil tüm kurumlarca onaylanmıştır.
Göbek kordonu kaynaklı mezenkimal kök hücre transplantasyonunun uygulandığı tedaviler gün geçtikçe artmakta ve kordon kanı birçok hastalık için umut ışığı olmaya devam etmektedir.