25 yaşına kadar hiçbir şikâyeti yoktu, yediği börek nedeniyle bir anda hastanelik oldu... Sebebini doktorlar da açıklayamıyor

Lu Morales, çocukluğundan itibaren deniz ürünleri içeren yemekler yemiş ama hiçbir sorun yaşamamıştı. Ancak Morales 25 yaşındayken her şey altüst oldu.

Karidesli börek yedikten sonra aniden anafilaktik şok geçiren Morales ambulansla hastaneye kaldırıldı. Doktorların teşhisi kabuklu deniz ürünleri alerjisiydi.

Bugün 32 yaşında olan Morales, yediği böreklerin öksürüğe, hırıltılı nefes almaya ve göz kapaklarında kızarıklığa ve şişliğe yol açtığını, o yüzden artık ağzına bir lokma bile kabuklu deniz ürünü koymadığını belirtti.

Morales'inki gibi gıda alerjileri genellikle çok küçük yaşlarda ortaya çıkıyor. Ancak yetişkinlikte gelişen ya da tamamen kaybolan alerjiler de var.

New York'ta bulunan Mount Sinai Hastanesi Icahn Tıp Okulu'nda alerji ve immünoloji uzmanı olarak görev yapan Dr. Shradha Agarwal, özellikle yetişkinlik çağında yaşanan bu artış ve azalışların nedenini bilim insanlarının da tam olarak anlayamadığını belirtti ve "Alerjiler konusunda çok fazla gizem var" diye konuştu.

ALERJİLER KONUSUNDA NELER BİLİYORUZ?

Dr. Agarwal alerjilerin birçok farklı çeşidi olduğunu ve genellikle bağışıklık sisteminin polen ya da hayvan tüyü gibi zararsız bir alerjeni bir tehdit olarak algılamasıyla ortaya çıktığını ifade etti.

Bu durum yaşandıktan sonra, bağışıklık sistemi söz konusu alerjenle her karşılaştığında öksürük, hapşırık, kaşıntı, cilt döküntüleri, kusma hatta solunum güçlüğü ve bilinç kaybı gibi belirtiler gösteriyor.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin verilerine göre ülkedeki yetişkinlerin yüzde 26'sı, çocukların da yüzde 19'u mevsim alerjisinden muzdarip. Gıda alerjisinin oranı ise yetişkinlerde de çocuklarda da yüzde 6.

Türkiye'deki veriler ise her dört kişinin şu ya da bu şekilde bir alerjik hastalığı olduğuna işaret ediyor.

North Carolina Üniversitesi Tıp Okulu'nda pediatrik alerji immünoloji dersleri veren Dr. Corinne Keet, "Alerjilerin nedenleri karmaşıktır. Genlerinize, hangi alerjenlere ne zaman maruz kaldığınıza bağlı olarak değişebilirler" dedi.

Ancak uzmanlar genel olarak ergenlik, hamilelik, geçici ya da kronik hastalıklar veya organ nakli gibi bağışıklık sistemini sekteye uğratan faktörlerin süreçte etkili olduğunu düşünüyor. Dr. Keet, "Bunlar daha önce tolere edebildiğiniz şeylere verdiğiniz alerjik tepkileri değiştirebilir" dedi.

Northwestern Üniversitesi Feinberg Tıp Okulu'nda alerji alanında çalışan olan pediatri uzmanı Dr. Ruchi Gupta ise "Uzmanlar farklı alerji türlerinin yetişkinlikte gelişme sıklığına dair bilgi sahibi değil" diye konuştu.

Ancak elimizde gıda alerjileri bağlamında sınırlı da olsa veri mevcut. Örneğin Dr. Gupta ve meslektaşlarının ABD'de yaşayan 40.000'den fazla yetişkinle yaptığı ve sonuçları 2018'de yayımlanan bir ankette, gıda alerjisi olan kişilerin yüzde 45'inin yetişkinlik döneminde en az bir yeni alerji geliştirdiği anlaşıldı. Bu gruptakilerin dörtte biri, çocukluk çağlarında hiçbir gıda alerjisi yaşamamıştı.

Dr. Gupta'ya göre, araştırmacılar yetişkinlerin daha önce tükettikleri bir gıdaya karşı neden alerji geliştirdiklerini anlamaya çalışıyor. Ancak şimdilik bu sorunun yanıtı bulunabilmiş değil.

Stanford Üniversitesi'nden alerji uzmanı Dr. Jyothi Tirumalasetty de her yaştan hastaların polen, hayvan tüyü, ağaç yemişi gibi yaygın alerjenlere karşı yeni alerjiler geliştirebildiğine şahit olduğunu belirtti.

BAZI ALERJİLER BELLİ BİR YAŞTAN SONRA NEDEN ORTADAN KALKIYOR?

Peki ya yetişkinlikte ortadan kalkan alerjilerin açıklaması ne?

Var olan alerjinin kaybolmasının yani bir alerjen maddeye duyulan hassasiyetin ortadan kalkmasının oldukça yaygın bir durum olduğunu özellikle orta yaştan itibaren görüldüğünü belirten Dr. Tirumalasetty, "Yaşlandıkça bağışıklık tepkilerimiz sakinleşir, zayıflar, daha az aktif hale gelir" diye konuştu.

Dr. Keet ise bazı alerjilerin "çözülme" olasılığının daha yüksek olduğunu belirterek, "Çoğu penisilin alerjisi zamanla kaybolur. Mevsimsel alerjiler de siz yaşlandıkça hafifleme eğilimindedir" dedi.

Dr. Gupta, ağaç yemişleri, balık ve kabuklu deniz mahsulleri gibi gıdalara karşı gelişmiş olan alerjileri aşmanın çok yaygın olmadığını ancak süt ya da yumurta gibi gıdalara alerjisi olan çocukların tahminen yüzde 50 ila 80'inin 10 yaşına geldiklerinde bu sorundan kurtulduklarını belirtti.

Dr. Agarwal, insanların çevresel faktörlere alerjileri olduğunu keşfetmelerinin en yaygın yolunun yeni bir bölgeye taşınıp daha önce maruz kalmadıkları bir polenle karşılaşmak olduğunu söyledi.

"Teknik olarak bu yeni bir alerji sayılmaz" ifadelerini kullanan Dr. Agarwal, aradaki bu farkın bu alanda araştırma yapmayı zorlaştırdığını belirtti.

Öte yandan benzer şekilde polen olmayan bir bölgeye taşınmak da rahatsızlığı azaltabiliyor.

The New York Times'a konuşan 30 yaşındaki Molly Thessin, Nashville yakınlarında yaşarken yıl boyunca polen alerjisi yaşadığını ve semptomlarını hafifletmek için düzenli olarak antihistamin etkili ilaçlara başvurduğunu belirterek, "23 yaşında Dallas'a taşınınca bütün şikayetlerim ortadan kalktı. Hayatımda ilk defa alerji ilacı kullanmayı bıraktım ve hiçbir sorun yaşamadım" dedi.

Birkaç yıl sonra New York'a taşındığında alerjilerinin geri döndüğünü de ifade eden Thessin, "ABD'nin kuzeydoğusunda yetişen ağaçların ve bitkilerin çoğuna, kedilere, köpeklere, küfe ve hamamböceklerine alerjim varmış meğer" diye konuştu.

ALERJİLERİ ÖNLEMEK İÇİN NE YAPABİLİRİZ?

Dr. Agarwal, uzmanların yetişkinlerin yeni alerjiler geliştirmemek için neler yapabileceğine dair bilgisi olmadığını belirtti.

Halihazırda elde sadece çocuklarda gıda alerjilerinin gelişimini önlemeye ilişkin araştırmalar bulunduğunu ifade eden Dr. Gupta da bunun yetişkinlerde gelişen yeni alerjileri önlemeye dair fikir vermediğini söyledi.

Dr. Keet ise yetişkinlikte alerji geliştirip geliştirmeyeceğinizi kontrol etmenin bir yolu olmadığını vurgulayarak, "Ben olsam bunu dert etmezdim" diye konuştu.

The New York Times'ın "Why Do Some People Develop Allergies in Adulthood?" başlıklı haberinden derlenmiştir.