Alkol bağımlılığının adresi beyin

GATA Tıbbi Farmakoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Alb. Tayfun Uzbay başkanlığındaki ekip Psikofarmakoloji Ünitesi'nde 1997 yılından bu yana alkol ve madde bağımlılığı başta olmak üzere santral sinir sistemini ilgilendiren hastalıkların tedavisi için yeni ilaç ve tekniklerin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapıyor. Ünitede yürütülen çalışmalar hakkında bilgi veren Uzbay, alkolizmi deney hayvanlarında taklit eden deneysel alkole bağımlı sıçan modeli oluşturduklarını, bunun için deney hayvanlarına özel şişelerde süt içerisine katılmış saf alkol verildiğini ifade etti. Verilen alkolün düzeyi, araştırmanın ilerleyen günlerinde artırılarak deney hayvanlarının ortalama 15-20 günde alkolik hale getirildiğini belirten Uzbay, bu hayvanların daha sonra gözlem bölümlerine alınarak alkolden kesildiğini, bağımlı hale gelen hayvanlarda alkolün kesilmesiyle aşırı sinirlilik, şiddetli tepki verme ve epilepsi nöbetleri gibi alkol yoksunluk krizi belirtileri gözlendiğini kaydetti. Bu yöntemin GATA'ya özgü olduğunu ve uluslararası literatürde de kabul gördüğünü vurgulayan Uzbay, bu model üzerinde alkol bağımlılığının tedavisinde yeni ilaçlar geliştirmeye yönelik araştırma yaptıklarını dile getirdi. Yapılan araştırmalarda alkol yoksunluk krizine giren farelerin beyninde nitrik oksit miktarının arttığına işaret eden bilimsel kanıtlara ulaştıklarını belirten Uzbay, nitrik oksidin beyinde birçok fizyolojik ve patalojik olayın gerçekleşmesinde etkili bir madde olduğunu ifade etti.BAĞIMLILIKTA BEYİNDE NİTRİK OKSİT ARTIYORBeyinde nitrik oksit artışını ortadan kaldıran kimyasal maddeler verilmesiyle alkol krizinin hafifletildiğini ya da tamamen ortadan kaldırıldığını vurgulayan Uzbay, krize giren farelerin beyinleri üzerinde yapılan incelemelerde gerek alkol alınan dönemde, gerekse alkol yoksunluk krizi sırasında nitrik oksidin beynin bazı bölgelerinde artarken diğer bölgelerinde ise değişmediğinin saptandığını söyledi. Uzbay, araştırmada duyguların yanı sıra öğrenme ve belleğin oluşumunu sağlayan beyin bölgeleri striatum ve hippokampus adı verilen beyin bölümlerinin alkol bağımlılığının oluşumunda çok önemli rolleri olduğunun kanıtlandığını bildirdi. Bu araştırmayla beyinde alkol bağımlılığının oluşmasında rolü olan özel bölümlerin saptandığını ifade eden Uzbay, araştırmada elde edilen bulgular sayesinde beynin hedef bölgelerine yönelik daha özel ve etkin ilaçların geliştirilebileceğini vurguladı.İLK KLİNİK VERİLERUzbay, nitrik oksidin alkol bağımlılığındaki rolüne yönelik ortaya çıkan verilerin bu elemente karşı geliştirilecek ilaçların anksiyete, depresyon ve bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceğine işaret ettiğini kaydetti. Öte yandan Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde planlanan bir çalışmada alkol bağımlısı insanlarda yoksunluk krizi döneminde, aynı deney hayvanlarındaki gibi nitrik oksit düzeylerinin arttığını gösteren bulgulara erişildiğini ifade eden Uzbay, bu bulguların insanlarda alkol bağımlılığında nitrik oksidin katkısını düşündüren ilk klinik veriler olması nedeniyle oldukça önemli olduğunu belirtti.