Vitamin eksikliği zararlı, fazlalığı ise 'sorun'

Hastalıklardan korunmak için sıkça başvurulan vitamin ve antioksidanları doğru kullanıyor muyuz? Bunlara günlük beslenmemiz ve yaşamımız içinde nasıl ve ne kadar yer vermeliyiz? Florence Nightingale Hastanesi Kalp Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Çavlan Türkoğlu, vitaminlerle ilgili merak edilenleri yanıtladı...Vitaminlerin önemi nedir?Bunlar olmazsa metabolizma çalışmıyor.Vitamin eksikliğini nasıl anlarız?Yorgunluk aslında çok önemli bir belirti. Ama yanıltabilir çünkü yorgunluk depresyondan kansere kadar pek çok hastalığın belirtisidir. Laboratuvar tetkikleriyle eksiklik saptanmalı.Neler yapılmalı?Vitaminlerin kandaki seviyelerini laboratuvar tetkikleriyle ölçüyoruz. Eksiklik saptadığımızda kişinin yaşına, cinsiyetine, kilosuna, metobalizmasına göre alınması gereken vitamin dozunu belirlememiz şart. Vitamin eksiklikleri bir sorun, fazlalığı da ayrı bir zarar getiriyor.Besinlerden almak yetiyor mu?Taze sebze ve meyve muhakkak yenmeli, tahıl ürünlerine mutlaka yer verilmeli, o zaman hepsini alıyor sağlıklı bir kişi. Genetik olarak bir sorunumuz yoksa ve besinlerde belli bir kalite standardı olursa normalde ekstra vitamine hiçbir şekilde ihtiyaç yok. Sadece yaşla gelen osteoporoz için gerekebilir. Bunda da yine belirli bir oranda süt ve süt ürünü tüketilerek yerine konur."Antioksidanlar hastalığı tedavi etmez, önler"Günümüzde vitamin ihtiyacı arttı mı?Evet. Bunun nedeni serbest radikaller. Normalde havayı soluduğumuz zaman vücudumuzda serbest radikaller oluyor. Radyasyon, bozuk gıdalar, kötü hava ve sigara gibi nedenlerle serbest radikaller vücuda daha fazla giriyor. Bunlar hücreleri tahrip ediyor ve kanser gibi bazı hastalıklara zemin hazırlıyor. Korunmak için antioksidanları öneriyoruz. Antioksidanlar, doktora sorulmadan alınacak tek vitamin grubu. Hastalığı önleme açısından yararı var, hastalığı tedavi etmek için değil.Kaç yaşından itibaren öneriyorsunuz?Aslında bir yaş sınırı yok. 45 yaş üzerindeki erkeklere, 55 yaş üzerindeki kadınlara zaten öneriyoruz. Ama kişinin ailevi kanser ya da koroner kalp hastalıkları riski varsa, sigara içiyorsa, hipertansiyon ve diyabeti varsa yaşına bakmaksızın antioksidanları veriyoruz.Sigara ve alkol tüketenler neler almalı?Bunların iki kat daha fazla C vitamini alması gerekiyor. Çünkü sigara C vitaminine ihtiyacı artırıyor. Antioksidan amaçlı daha fazla veriliyor. Alkol alanlara daha çok B6 ve B1 vitamini takviyesi yapıyor, ayrıca diğer antioksidanları veriyoruz.Antioksidanları özellikle kimlere öneriyorsunuz?Yoğun stresle çalışanlara. Tabii ki antioksidanlar mucize değil. Eğer doymuş yağlarla besleniyor, sigara içiyor, aşırı alkol alıyor, egzersiz yapmıyorsanız sadece E vitamini ya da diğer antioksidanları aldığınız için hayatınız kurtulmaz.Dengeli bir beslenmeyle, yeterince antioksidan almıyor muyuz?Son çalışmalara göre antioksidanlar yüksek dozda alındığında daha yararlı. Gıdalardan bu dozda antioksidan almakta en önemli sıkıntı E vitamininde. A vitamininin yapı taşı olan beta karoten ve C vitaminini ise gıdalarla almak mümkün. Bunun için temel şart dengeli bir beslenmedir.Kompleks vitaminleri nasıl değerlendiriyorsunuz?Bu vitamin hapları, eksik olan vitamini kapatacak dozda değil. B12, folik asit eksikliğinde olsun, hiçbir zaman kompleks vitamin içindeki değerler eksikliği karşılamıyor. Üstelik bu ultra, mega gibi vitaminler gereksiz iştah açarak kilo alınmasına yol açıyor. Doktora danışmadan vitamin alınmamalı.Ayşegül Aydoğan/ Milliyet