Tüm gerçekliğiyle deli dana

Halk dilinde deli dana olarak bilinen, bilimsel adı ''bovine spongiform encephalopathy'' (BSE) olan hastalık yüzünden 1980'li ve 90'lı yıllarda İngiltere'de milyonlarca hayvan itlaf edilmişti. Hastalığa ilk olarak 1985 yılında siyah-beyaz mandıra ineğinde rastlandı. Belirtilileri ise hayvanda sersemleşme, diğer sığırlara tosvurma ve diğer hayvanlardan ürkmeydi. İngiltere, BSE gerekçesiyle 1980'li ve 90'lı yıllarda 3.7 milyon sığırı öldürdü. İngiliz yetkililer, 1986 ila 2002 yılları arasında 181binden fazla BSE vakasına rastlandığını doğruladılar. Deli dana hastalığı, Creutzfeldt-Jakob disease (CJD) denilen türünü içeren etlerin yenilmesi suretiyle insanlara geçebiliyor. CJD yüzünden çoğu İngiltere'de olmak üzere, Fransa, İtalya, İrlanda, Kanada ve ABD'de 137 kişi ölmüştü. Dünya üzerinde halen CJD taşıyan 6 hastanın yaşamını sürdürdüğü bildirilirken, İngiltere'de son iki ay içinde yeni CJD vakasına rastlanmadığı belirtiliyor. İngiltere'de hastalığın bittiği öne sürülürken, bu ay İngiliz sağlık yetkilileri 1997 yılında ameliyat sırasında kan verilen bir adamda CJD'nin geliştiğini ve bu kişinin daha sonra öldüğünü açıkladılar. Bilim adamları, hastalığın CJD formunun insanlarda doğal olarak bulunduğunu, genetik değişime uğranılması durumunda hastalığın insanlarda ortaya çıkma olasılığının milyonda bir olduğunu ifade ediyorlar. İnsanlara kan ve doku ürünleri kullanımı yoluyla bulaşabilen BSE nedeniyle ABD 1980'li ve 90'lı yıllarda İngiltere'de yaşayan kişilere kan bağışı yapma yasağı getirmişti. BSE, ithal edilen sürüler vasıtasıyla Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İsrail, İtalya, Japonya, Liechtenstein, Lüksemburg, Hollanda,Polonya, Portekiz, Slovakya, İspanya ve İsviçre'ye yayılmıştı. ABD ve Kanada, İngiltere'de ortaya çıkan salgınlar sırasında et ithalatını durdurmaya çalışmıştı. İki ülkede rastlanan CJD vakalarının tamamı İngiltere'de yaşamış insanlarda çıkmıştı. Bilim adamları, bir koyun hastalığı olan scrapie ile yakın benzerlik taşıyan BSE'nin İngiltere'de ortaya çıkmasına sebep olarak, sığırlara scrapie bulaşmış koyunların kalıntılarının hayvan yemi olarak yedirilmesini gösteriyorlar. BSE, scrapie, CJD ve benzer hastalıkların prion denilen hastalıklı protein parçalarının canlılara geçmesiyle ortaya çıktığı bildiriliyor.Ne yaşayan bir organizma ne de virüs olan bu şekilsiz protein parçacığı, kendisini ölümcül protein türlerine dönüştürebiliyor. BSE, scrapie, CJD ve benzer hastalıklar için belirli bir iyileştirme ve tedavi şekli ise bulunmuyor.Hürriyet