Aşı öncesi ve sonrasında merak edilenler | 11 SORU 11 YANIT
Güncelleme Tarihi:
Koronavirüs vakalarının hala yüksek seyrettiği bu günlerde aşılanma da hızla devam ediyor. Son olarak 65 yaş üstü vatandaşların da aşılanmasıyla, aşılanan kişi sayısı 8 milyonu aştı. İkinci doz uygulamalarında ise yaklaşık 2 milyon kişi aşı ile buluştu. Peki aşı yaptırmadan önce ve yaptırdıktan sonra nelere dikkat edilmeli?
Koronavirüs salgını, kısıtlamalar derken nihayet Covid-19 aşısının gelmesiyle birlikte normalleşmeye dair umutlar artmaya başladı. Ancak hala aşıya dair akıllarda cevaplanmamış birçok soru var. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neşe Saltoğlu, Covid-19 aşısı olmaya giderken bilmemiz ve yapmamız gerekenlere dair tüm soruları hurriyet.com.tr için yanıtladı…
AŞI RANDEVUSUNU NASIL ALABİLİRİZ? SIRANIN BİZE GELİP GELMEDİĞİNİ NASIL ÖĞRENEBİLİRİZ?
Aşı randevu işlemleri MHRS, e-Devlet, e-Nabız, 184 ve 2023'e gönderilecek SMS'ler yoluyla ve aşı randevuları MHRS ve e-devlet üzerinden yapılabiliyor.
Detaylar aşağıdaki linkte:
Hürriyet.com.tr
AŞI OLMAYA GİDERKEN YANIMIZA ALMAMIZ GEREKEN BİR BELGE VAR MI?
Aşı uygulaması için aile hekimlerinden ya da aşı uygulanan hastanelerin listesi içerisinden seçilerek randevu günü ve saati belirlenmektedir. Aşı olmaya giderken kimlik belgesi ve randevu aldığınıza dair telefonunuza gelen mesajı göstermeniz gerekiyor. Randevu saatinde mutlaka aşı yapılan alanda bulunmalısınız.
AŞI OLMADAN ÖNCE VE OLDUKTAN SONRA BİR ŞEY YEMEMİZDE SAKINCA VAR MI? AÇ KARNINA MI GİTMELİYİZ?
Aşı olmaya aç karnına gitmenize gerek yoktur. Öncesinde ya da sonrasında yemek yenebilir.
AŞI OLDUKTAN NE KADAR SONRA EVE DÖNEBİLİRİZ? HASTANEDE NE KADAR KALMALIYIZ?
Aşı olan kişileri alerjik reaksiyon açısından yaklaşık 20-30 dakika kadar alanda oturtarak bekletiyoruz. Özellikle ileri yaştaki hastaların hemen ayağa kalkmasını istemiyoruz. Aşı olacak kişilerde bazen heyecana bağlı olarak tansiyon yüksekliği de olabiliyor. Buna da dikkat etmek gerekir. Aşı öncesi tansiyonuna bakılabilir.
HANGİ YAN ETKİLERİN GÖRÜLMESİ NORMAL SAYILIR? TÜRKİYE'DE CİDDİ YAN ETKİLER GÖZLENDİ Mİ?
Yıllardır birçok aşıyı ülkemizde uyguluyoruz. Aşı yerinde bir veya iki gün süren ağrı, şişlik, kızarıklık gibi şikayetleri birçok aşıda görürüz. Bu şikayetlerin devam etmesi önemli olabilir. Çok nadiren ülkemizde de anafilaktik reaksiyonlar gözlendi.
AŞI OLDUKTAN SONRA VÜCUDUMUZ NE GİBİ REAKSİYONLAR GÖSTEREBİLİR? GÖSTERİRSE NE YAPMALIYIZ?
- Aşı olmadan önce hastanın altta yatan hastalıkları, ilaç ya da besin alerjilerini sorgulamak gerekir. İlaç alerjisi, besin alerjisi ya da önceden ciddi alerjik reaksiyonu olan kişiler ancak acil önlemler alınarak aşılanabilirler.
- Aşı olduktan sonra aşı yaptıranların bir kısmında aşılama yerinde ağrı, kızarıklık, şişme, kaşıntı gibi şikayetleri olabilir. Nadiren baş ağrısı, ateş, mide bulantısı ve yorgunluk, kas ağrısı gibi diğer aşılara benzer olumsuz etkiler yaşanabilir. Aşı yapılan merkeze tekrar başvurarak bu şikayetleri bildirmek ve önerilerini almak gerekir.
- Anafilaksi dediğimiz nadir görülen ciddi alerjik reaksiyon genellikle ilk 20 dakikada, bazen de bir saate kadar ortaya çıkabilir. Bu durumda hemen tıbbi müdahale etmek gerekir. Hastayı bu durumda 24 saat yakın takibe alıyoruz. Bu durumda ikinci doz aşılamayı yapmayız.
COVİD-19 AŞISI DÜZENLİ İLAÇ KULLANANLAR İÇİN SAKINCALI MI? AŞIDAN ÖNCE İLAÇ ALABİLİR MİYİZ?
Covid-19 aşısı düzenli ilaç alan hastalar için sakıncalı değil, tam tersine bu kişilerin hastalıktan korunmaları daha önemli. Sürekli kullandıkları ilaçlarını (tansiyon ilaçları, diyabet, kalp ilaçları gibi) aşıya gelmeden önce alabilirler.
AŞI OLDUKTAN SONRA NE GİBİ ÖNLEMLER ALMAMIZ GEREKİR? VİRÜSE YAKALANMA RİSKİMİZ DEVAM EDER Mİ?
Covid-19 aşısında bir ay ara ile iki doz aşının da yapılması önerilmektedir. Aşı sonrası herkeste koruyucu cevap aynı olmayabilir. Kişinin bağışıklık sistemi burada oldukça önemlidir. Eğer sizde koruyucu yanıt oluşmamış ise virüse yakalanma riskiniz devam edecektir. Ayrıca virüsü bu dönemde halen başkalarına bulaştırabilirsiniz. Bu nedenle aşı olsak bile maske takmayı, mesafeye uymayı, el hijyenini ihmal etmemeliyiz.
AŞI SONRASINDA HERHANGİ BİR BELGE VERİLİYOR MU? AŞI OLDUĞUMUZU NEREDEN GÖREBİLİRİZ?
Aşı sonrasında kişilere aşı kartı veriyoruz. Burada varsa yapılan diğer aşılarını da kaydediyoruz. Bireyler aşı olduklarını görmek için e-Nabız sistemine de bakabilirler.
İKİNCİ DOZ AŞIYI NE ZAMAN OLMALIYIZ? HERHANGİ BİR RANDEVU ALMAMIZ GEREKİR Mİ? İKİNCİ DOZ AŞIYI OLMAZSAK NE OLUR?
İkinci doz aşınızın zamanı geldiğinde Sağlık Bakanlığı sisteminden bunu görebilirsiniz. Şu anda önerilen iki doz aşının yapılmasıdır, bu nedenle aşıyı tamamlamak gerekir. Aksi takdirde yeterli koruyuculuk oluşmayabilir. Birinci dozdan 28 gün sonrasında ikinci dozu olabilmek için yine sistem üzerinden randevu oluşturmanız gerekiyor. İkinci aşıyı aynı yerde olmak zorunda değilsiniz. Başka bir hastaneden ya da Aile Sağlığı Merkezi'nden de randevu alabilirsiniz. Başka bir yere seyahat etmiş iseniz orada da aşınızı yaptırabilirsiniz. Sistemden randevu alamayan yaşlı hastalar 182’yi arayarak da randevu oluşturabilirler.
AŞIDAN SONRA BANYO YAPMAMIZIN BİR SAKINCASI VAR MI?
Aşı yapılan alanlar yoğun ve kapalı alanlardır. Ellerinizi mutlaka dezenfekte ediniz. Eve gelince maskenizi çıkarıp atmalısınız. Elinizi ve yüzünüzü sabun ve su ile yıkayınız. Aynı gün içerisinde banyo da yapabilirsiniz.
