Siyah Çayın Şaşırtan Zararları
Milli içeceklerimizden olan siyah çayın faydaları aslında yabana atılacak cinsten değil çünkü tamamen bitki yapraklarından elde edilen doğal ve katkısız bir içecek var karşımızda. Böyle iken “her şeyin fazlası zarar” ilkesi çay içinde geçerli. Aslında birçok açıdan sağlığa iyi gelen çay, çok ve yanlış içildiğinde hafif bir takım zararları da olabiliyor. İşte biz de bu yazıda siyah çayın olası zararları ve bunların hangi durumlarda ortaya çıktığından bahsedeceğiz.
Aç Karnına Çay İçmek Mide Bulandırabilir
Çayda tanik asit diye aslında birçok faydası olan bir madde bulunur. Ancak asit yapısı nedeniyle tanik asit boş mideyi rahatsızederek mide bulantısına yol açabilir. Bu yüzden bir öğünden hemen önce yada sabah kalktıktan hemen sonra hiçbir şey yemeden çay içmek mide bulantısı ile sonuçlanabilir ve pek önerilmez.
Aç karnına içilen çayın bir başka zararı ise çaydaki kafeinin boş mideyi hemen geçip çok hızlı bir şekilde kana karışması. Uyarıcı bu maddenin ani etkisini, açlık sebebiyle vücudun zayıf düşmesiyle birleşince sersemlik, fevrilik ve baş dönmesi gibi yan etkiler ortaya çıkabilir. Kafeinin yan etkileri aç karnına içmediğiniz zaman dakendini gösterebilmektedir.
Kafein
Kafein dünya çapında en yaygın şekilde kullanılan uyarıcı maddedir ve çoğunlukla içecekler yoluyla vücuda alınmaktadır. Çay, yeşil çay , mate, kahve, kakao ve çikolatada doğal olarak kafein bulunur. Kola ve enerji içeceklerine ise katkı olarak eklenmektedir. Kafein, beyne etki ederek uyku ve yorgunluk hissini azaltır, konsantrasyon ve algı seviyesini yükseltir. Kalp atışını hızlandırarak kan basıncını yükselten kafein aynı zamanda kaslarıuyarır ve daha enerjik olmanızı sağlar.
Kafein, normal miktarda alındığında zararı yoktur ama yüksekdozlarda bazı yan etkiler ortaya çıkabilmektedir. Kafeinin yan etkileri arasında yüksek tansiyon,çarpıntı, ürperme, titreme, gerginlik, endişe, stres, hararet vs. sayılabilir. Bu yüzden özellikle akşamsaatlerinde çok çay içmek bazı kişilerde uykuyu kaçırabilmektedir. Kilo Vermeye Yardımcı 10 Çay
Kafein Bağımlılığı
Kafein beyinde yorgunluk hissine yol açan adenozin adlı bir molekülü engelleyerek zihninizin yorgunken bile verimli çalışmasınısağlar. Ancak sürekli kafein alan beyin zamanla bağımlı olur ve konstantre olup işinizle gücünüzle uğraşacak kuvveti bulabilmek içinçaya muhtaç hale gelirsiniz. Çay tiryakilerinin çay içmeden duramamasının sebebi işte bu kafein bağımlılığıdır. Kafein bağımlısıkişiler aniden çay içmeyi bıraktığı zaman aşırı yorgunluk, konsantrasyon güçlüğü, sinir bozukluğu gibi sıkıntılar kendini gösterir.
Üstelik kafein bağımlısı kişilerde kafeinin etkisi de azalmıştır ve aynı uyarıcı etkiyi görmek için devamlı daha çok çay veya kahvegerekir. Neyse ki kafein bağımlılığı öteki bağımlılıklar gibi tehlikeli bir durum değil. Bir yada iki hafta kafein içeren içeceklertüketmediğinizde beyin normale dönüyor.
Günlük kafein tüketiminizi ölçmek çok kolay değilçünkü çaydaki kafein miktarı çayın türüne ve ne kadar koyu demlendiğine göre bayağı bir fark edebiliyor. Öyle ki bir çay bardağıdemleme veya sallama siyah çay, 5 ila 35 mg kafein içerebiliyor. Bu durumda içtiğiniz çayın miktarı ve özelliklerine göre tahminyürütmek size kalıyor.
Hamile ve Emziren Anneler Doktora Danışmalı
Görüldüğü üzere çay içerdiği kafein sebebiyle beden ve beyin üzerinde çeşitli etkileri olan bir içecek.Hamile veya emziren bir kadın çay içtiğinde kafein doğrudan veya anne sütü yoluyla bebeğe geçiyor.Anne karnındaki veya yeni doğmuş bebeğin hassas vücudu kafeinin uyarıcı etkilerine karşı tabi ki dahasavunmasız. Çay içecek annelerin bunu hatırlaması gerekiyor. Bu arada kafein tüketmenin hamileliktedüşük gibi bazı riskleri az da olsa artırdığı yönünde bazı bulgular da söz konusu.
Bir bardak çay içtiysenizpanik yapmaya gerek yok. Riskler uzun süre ve yüksek dozda kafein tüketiminde ortaya çıkıyor. Yine de gebe ve emziren kadınlarınçay konusunda doktora danışarak hareket etmesi en uygun olan.Çayın kadınlara bir başka olası zararı ise demir eksikliğine ve kansızlığa yol açabilecek özellikleriolması.
Bu yüzden yukarıda anlattıklarımızı dikkate alarak ve çayı tanıyıp ne olduğunu bilerek tüketmek hem çay içmekten daha çokkeyif almanızı hem de çayın faydasını gerçekten görmeyi mümkün kılacaktır.
Çay Kansızlık Yapar mı?
Çaydaki bulunan kafein ile tanik asit, bağırsaklara ulaştığında yiyeceklerde bulunan demir mineralinin emilmesini yavaşlatıcı bir etkiyapar. Bu yüzden yemek yiyip de üstüne bir bardak koyu siyah çay içtiğinizde yediklerinizdeki demir mineralini tam olaraksindiremiyorsunuz ve demir sindirim sisteminizden geçip boşa gidiyor. Bildiğiniz gibi demir kana rengini veren kırmızı hemoglobinmolekülü için gerekli element. Demir eksikliği olunca kansızlık ortaya çıkıyor. Bununla birlikte doğrudan çay içmeye bağlı bir demireksikliği ve kansızlık çok sık görülen bir şey değil. Ancak sürekli çay içmek, zaten kansızlıktan muzdarip kişilerin durumunukötüleştirebilir. Bir de kansızlığa daha meyilli insanların bu konuda dikkatli olması lazım, mesela kadınlar… Demir eksikliği vekansızlık daha ziyade kadınlar için bir problem çünkü kadınların demir ihtiyacı erkeklerin iki katı. Bu yüzden kadınlar için aşırı siyahçay tüketmek iyi bir fikir olmayabilir. Çayın bu olası zararı bazı basit önlemler ile ortadan kaldırılabiliyor. Öncelikle çayı yemeklebirlikte, yemekten hemen önce veya hemen sonra içmeyin. Böylelikle demir minerali emilirken sindirim sisteminizde kafein ve tanenbulunmayacaktır. Çaya limon sıkmak ise bir başka sağlıklı tedbir. Limondaki C vitamini demir emilimini artırıp çayın kötü etkisini telafiedebiliyor. Son olarak demir mineralini kırmızı et gibi hayvan ürünlerinden almayı deneyebilirsiniz. Zira çay sadece bitkilerden alınandemire tesir ediyor ve etteki demir farklı olduğu için çay onun emilimini engellemiyor.
Çok Sıcak Çay Kanser Yapabilir
Ne yazık ki millet olarak çayı yakıcı derecede sıcak içmek gibi bir alışkanlığımız var. Oysa Dünya Sağlık Örgütü’nün 2016 yılındayaptırdığı bir araştırmaya göre 65 C üzeri sıcaklıklarda içilen içecekler ağız, gırtlak ve yemek borusunda kanser riskini yükseltiyor.Aslında siyah çayın kendisi kanserojen değil. Hatta çeşitli kanser türlerinin gelişmesine engel olabilen faydalı bir içecek. Sorun çayınkaynar derecede sıcak olarak yemek borusuna girmesi burada yanıklara sebep olması. Devamlı olarak aynı yerdeki hücreler kaynarsuyla tahrip edildikçe bu hücrelerin DNA’ları tabi ki bozulmaya başlıyor ve zamanla kanser hücreleri ortaya çıkıyor. Bu riski ortadakaldırmak ise gayet basit. Tek yapmanız gereken çayı ılık içmek.Aşırı Şeker TüketimiEğer çayı bol şekerli içmeyi seviyorsanız gizli bir tehlike ile karşı karşıya olabilirsiniz. Bir çay kaşığı yaklaşık 5 gram şeker içeriyor vebu şeker çayda çözünerek vücudunuzda hızla kana karışıyor. Böylece kan şekeriniz yükseliyor. Her bardak çaya birkaç şeker atarakiçtiğinizi ve bunu günde pek çok kez yaptığınızı düşünün. Bu durumda gün boyunca defalarca kan şekerinizi yükseltmekle kalmayıpgereksiz bir sürü kaloriyi de almış olursunuz. Fazla şeker ise hem insülin direnci yaratarak şeker hastalığı riskini artırır hem devücudunuz tarafından yağa dönüştürülerek depolanır ve istenmeyen kilolara doğru küçük ama kararlı bir adım teşlik eder.
Çay Dişleri Sarartır mı?
Çay, aslında bakteri düşmanı bir içecek olduğu için ağız ve diş sağlığı açısından çeşitli faydalarsağlıyor ama çay dişleri sarartırmı, sorusunun cevabı ne yazık ki, evet! Siyah çayda bol miktardabulunan tanen yada tannik asit olarak bilinen koyu renkli maddeler dişlere kolayca yapışıyor veçıkmak bilmiyor. İçtiğiniz çay ne kadar koyu renkliyse o kadar çok tanen maddesine maruzkalıyorsunuz ve uzun vadede dişleriniz daha sarı hale geliyor.
Sarı dişlerin sağlığa zarar verecekbir duruma yol açtığına dair bir bilgimiz yok ama görüntü açısından bir problem yaratabilir. Çayındiş sarartıcı etkisini azaltmanın veya ortadan kaldırmanın birkaç yolu var. İlk olarak az demli çayiçebilirsiniz. Koyu renkli olan kaçak çay ve ithal çaylardan uzak durmak ve Türk çayını tercihetmek de faydalı olabilir. Yeşil çay bir başka seçenek olabilir çünkü aynı bitkiden üretilen yeşil çayrenksiz veya açık renkli tanenler içerir ve bunlar daha az leke yapar. Bir başka tedbir ise çayiçtikten hemen sonra ağzınızı çalkalamak veya diş fırçalamak. Böylece renkli maddeler dişinizeyapışıp kalmadan ortadan kaldırılmış olur.
Çay yaprağı doğal olarak floriçerir. Bu yüzden çayın florozise yol açabileceği konusunda dünya genelinde bir takım endişeler ortaya çıkmış bulunuyor.
Ayrıca flor daha çok, olgunlaşmış çay yapraklarındabulunuyor ve ülkemizde çay yaprakları henüz taze çıkmışken toplanarak yüksek kaliteli çay üretilmesi sayesinde Türk çayındaki flororanının düşük olduğunu söylemek mümkün. Koyu ve yoğun aromalı ithal çaylarda ise olgun yapraklar bulunabiliyor ve bunların flororanı yüksek olabiliyor.
Sonuç: Çay İçin Ama Bunları da Bilin
İster yeşil ister siyah olsun, çay dünyada ve Türkiye’de çok sevilen ve birçok faydaları da olan bir içecek ama çok aşırı miktardaiçildiğinde ve çok şeker koymak veya çok sıcak içmek bir sebeplerle tıpkı yeşil çayın zararları gibi siyah çayın da zararları olabiliyor. Hamileler, emzirenler ve çocuklar için de çok iyi bir içecek olmayabiliyor zamanzaman.