Şişkinlik Neden Olur, Nasıl Geçer?

Sorun yedikleriniz ve sindirim sisteminizle ilgiliyse, şişkinlik hissinin muhtemelen yemekten birkaç saat sonra -yani tam sindirim sürecinde- geleceğini tahmin etmek pek de zor olmaz. Fakat bu şişkinlik, sadece hamur işleri gibi belli yiyeceklerden sonra oluyorsa, bir besin intoleransı (yani bazı besinlere karşı hassasiyet) de söz konusu olabilir. Bu soruna ishal ve krampların eşlik ettiği durumlarda ise uzmanların aklına kadınlar arasında son derece yaygın olan IBS (İritabl Bağırsak Sendromu) geliyor!

Yiyip içtiğiniz her şeyi bu açıdan değerlendirin ve size iyi gelmediğini düşündüğünüz besinleri yeme listenizden çıkarın. O besinleri en az 3-6 hafta boyunca hiç tüketmeyin. Eğer şikayetlerinizde azalma olursa, demek ki suçluyu buldunuz. Bundan sonra yapmanız gereken o besinden azar azar tüketmek ve şikayetlerinizi göz önünde bulundurarak sorun yaratmayacak miktarı ayarlamak olmalı. Peki ya IBS hastalığından muzdarip olduğunuzu düşünüyorsanız ne yapmalısınız? Pek çok kadın, alkol, kafein ve ağır yiyeceklerin sorunlarını daha ciddi bir hale getirdiğini düşünüyor. Fakat esas sorunu ortaya çıkarmak için tüm şikayetlerinizi ayrıntılarıyla, saatiyle kayıt altına almanız, sandığınızdan çok daha fazla işinize yarayabilir. Bunun için yapmanız gereken, tam dört hafta boyunca bir yanda yediklerinizi ve içtiklerinizi kaydetmek ve diğer tarafta da saat ve tarihlere göre şikayetlerinizi not almak olmalı. Bu iki günlüğü bir gastroentroloji uzmanıyla paylaştığınızda size sorunun tam olarak ne olduğunu söyleyecektir.

Eğer bu iki şikayete, aşırı kanamalı geçen adet dönemleri ve sık sık idrara çıkma ihtiyacı eşlik ediyorsa sizin sorununuz 'miyom' olabilir. Miyomlar, bilindiği gibi rahim içinde oluşan ve bir bezelye tanesinden greyfurt büyüklüğüne kadar değişik boylarda olabilen iyi huylu oluşumlardır. Miyomlar, 30 yaşın üzerinde her beş kadından birini etkiliyor ve basit bir ultrason muayenesinde kolaylıkla teşhis edilebiliyorlar.

Şikayetlerinizin miyom kökenli olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bunlardan jinekoloğunuza bahsedin. Genellikle cerrahi işlem gerekmeden tedavi edilebilen miyomlar, çoğu zaman östrojen hormonu nedeniyle ortaya çıkıyor ve menopoz döneminden sonra kendiliğinden küçülüp kaybolabiliyorlar. Boyutları küçük olanlar için ağızdan alınacak ilaçlar etkili olabiliyor ve böylece yol açtıkları aşırı kanama ve şişkinlik gibi sorunlar gideriliyor. Boyutça daha büyük olanlar içinse miyomektomi -yani miyomun rahimden cerrahi şekilde çıkarılması- işleminden yararlanılabiliyor. Tedavinin şeklinde diğer bir belirleyici unsur ise, miyomun rahmin tam olarak neresinde bulunduğu. Bu yüzden düzenli jinekolojik kontroller şart.

Önceki maddede saydığımız belirtilere bir de, tuvalete yapılan fazla sık ziyaretler ve karın ağrısını ekliyorsanız o zaman sorununuz yumurtalık kistleri olabilir. Bu kistler, çoğu zaman bir folikülün içindeki yumurtanın tam olarak anlamaması nedeniyle oludurlar. Kulağa hiç hoş gelmeseler de, genellikle zararsız olurlar. Hatta çoğu zaman -iyice büyüyüp çeşitli semptomlara yol açmadıkları sürece- siz orada olduklarını bile fark etmezsiniz. Yumurtalık kistlerinin yol açtığı belirgin semptomların başında ise hormon seviyelerinin yükseltmesi ve aşın tüylenme sayılabilir.

Kistler öylesine yaygın bir problem ki, çoğu kadının yumurtalıklarında hayatının bir döneminde kist oluşuyor ve farkına bile varılmadan küçülüp, gidiyor. Ancak yukarıda sıralanan semptomların hepsine sahipseniz bir uzmana görünmenizde fayda var. Büyük bir ihtimalle jinekoloğunuz sizi ultrasonla muayene edecek ve gerekiyorsa kisti almak için bir cerrahi girişim önerecektir. Cerrahi girişimlerse çoğu zaman laparoskopi yöntemiyle gerçekleştirilir.

Hiç geçmeyen sürekli şişkinlik hissine, kasık ağrısı, az miktar yemekle bile yaşanan doluluk hissi ve bağırsak alışkanlıklarına değişikliğin eşlik ettiği durumlar, yumurtalık kanseri semptomları olabiliyor. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta ise şişkinliğin yemeklerden sonra ya da adet döneminden sonra oluşmak yerine sürekli var olup olmadığı. Bu kanser türü kadınlar arasında en yaygın olanlardan biri.

Buradaki en iyi haber, herhalde doğum kontrol hapları sayesinde bu riskin oldukça azalması. Doğum kontrol hapları yumurtalık kanseri riskini azaltıyor. Tabii, bol bol çocuk sahibi olmanın da bu riski düşürdüğünü tekrarlayalım; üç çocuğu olan bir kadın, hiç çocuğu olmayan bir kadına kıyasla yüzde 50 daha az riske sahip. Erken teşhis ise bu kanser türünde kesinlikle hayat kurtarıcı bir öneme sahip. Fark ettiğiniz bir değişikliği, doktorunuzla o gün paylaşmanız erken teşhisi kolaylaştırıyor.

Adet öncesi dönemde pek çoğumuz, adeta zeplin gibi şiş bir karınla ortalıkta dolaşırız. Bunun sebebi çoğu zaman, artan progesteron hormonu (bu önemli hormonun aslında rahim zarını kalınlaştırmak ve sonra kanamayı sağlamak gibi bir görevi var) seviyesi nedeniyle su tutan vücudumuz ya da bağırsaklardaki düzensizlik oluyor.

Bazı doğum kontrol hapları adet öncesi sorunlarına karşı gerçekten fayda sağlarken bazıları da durumu daha da ağırlaştırmaktan başka işe yaramıyor. İşte bu nedenle seçeceğiniz markaya doktorunuzla birlikte karar vermeniz gerekiyor. Bazı uzmanlar, B6 vitamininin de (günde yaklaşık 20 mg). bu semptomları azaltmaya yardımcı olduğunu söyleyerek hastalarına öneriyorlar. Ayrıca, yavaş çalışan bağırsaktan harekete geçirecek her şey, yani bol bol sebze ve meyve yemek, düzenli beslenmek ve egzersiz yapmak bu tabloda ortaya çıkan şikayetleri hafifletmeye yardımcı olabiliyor.